Sunday, December 16, 2007

Tũgũthura Mwai Kĩbakĩ





Tũgũthura Mwai Kĩbakĩ

Ciana ciothe ithome tũhũ.

Bũrũri witũ wĩyathĩre macumo.

Ũmũthĩ bũrũri ũreyathĩra macumo icunjĩ 93% nĩ ũndũ wa ũtongoria mwega.

Hihinya haha na haha na haha wone wĩra mwega Rais Kĩbakĩ arutĩire mũingĩ.

Tiga gwĩtĩkania na maheni ma ang’ethanĩri ake.

Ikia mũtĩ waku na ndũkanatĩre.

Thura mũtongoria nĩ ũndũ wa ciĩko ciake.

Thura Rais Mwai Kĩbakĩ.

Thaaai!

Wainegene Gũkararia Ciĩko

Rũgano rwa Mwendandũ na Wainegene Magĩetha Njũng’wa: Gĩcunjĩ gĩa Ikũmi na Kĩmwe

Ugai ĩ tha..


Kwaroka gũkĩa mũthenya ũrĩa warũmĩrĩire wa Mwendandũ, kĩũria kĩrĩa gĩatigĩtwo iromoinĩ cia andũ aingĩ bũrũriinĩ kĩarĩ o iromoinĩ ciao: hihi inegene rĩa Wainegene rĩrĩcarĩkaga inegene rĩngĩ kana rĩrĩcarĩkaga ngũĩ gũgĩgakinya gĩthurano?

Gũtanakinya mĩaraho, kĩũria kĩu kĩarĩ iromoinĩ cia andũ aingĩ arĩa marĩ kĩharoinĩ kĩa wĩyathi mũthenya wa Mwendandũ nĩ ta kĩeyonanĩtie macokio ma kĩo.

Ririkana atĩ Wainegene atindĩte akĩhanda imenyithia tũthũngũriinĩ tuothe twa Magathĩti iria cioigaga atĩ Mwendandũ me na ECK nĩ marĩ na mũbango wa ũici wa mĩtĩ ya gĩthurano, ĩrĩa Wainegene oigaga yacabagĩrwo bũrũriinĩ wa Belgium.

No thutha wa kuona ũhoro ũcio ũtegwĩtĩkio nĩ andũ aingĩ ta ũrĩa Wainegene erĩgĩrĩire, akĩgarũrĩra inegene na akĩambĩrĩria inegene rĩngĩ rĩerũ rĩrĩa rĩoigaga atĩ Mwendandũ nĩ mandĩkanĩire MOU na mũriũ ya kũbanga ũrĩa akamũtigĩra njũng’wa thutha wa mĩaka ĩtano, atĩ njũng’wa ya bũrũri ituĩke ya ndiganĩro.

Gũgĩkinya mĩaraho, Wainegene nĩ agarũrĩire inegene na rĩu inegene rĩrĩa rĩarĩ igũrũ rĩakararagia ciĩko cia Mwendandũ.

Kwaria ma, we Wainegene nĩ ahotaga gwĩta mumo na ihenya gũkĩra ateti othe a bũrũri na mumo ũcio warũrũnganaga harĩ Wainegene kinya akoneka ta arĩ we warĩ na arũmĩrĩri aingĩ bũrũriinĩ, o na gũtuĩka gũtirĩ mũndũ wahotete gũtara arũmĩrĩri ake na kũmagerekania na arũmĩrĩri a Mwendandũ.

Arĩa anini mathĩgagĩrĩria kwĩgereria mũigana wa arũmĩrĩri a atongoria a mbere atatũ, Mwendandũ, Wainegene, na Wamũciĩ, matietĩkagio nĩ andũ aingĩ tondũ o nao ene matietĩkanagia.

Kũrĩ atari amwe monanagia Wainegene arĩ mbere, na kũrĩ monanagia Mwendandũ arĩ mbere, na rĩngĩ kũrĩ monanagia Mwendandũ na Wainegene matwaranĩte ngingo kwa ngingo nake Wamũciĩ e makinya maigana ũna thutha, o na gũtuĩka hau kabere Wamũciĩ nĩ we wonanagio e mbere. Gũtiakĩmenyekaga wega itari rĩu rĩa arũmĩrĩri a atongoria acio atatũ.

Itari rĩu rĩa arũmĩrĩri a atongoria othe atatũ kwaga kũmenyeka wega na gũthiĩ rĩgĩcũgaga mwena wa Wamũciĩ, wa Mwendandũ, na rĩĩrĩ rĩngĩ wa Wainegene, nĩ rĩetĩkagĩria Wainegene kuga atĩ nĩ we warĩ na arũmĩrĩri aingĩ, no nake Mwendandũ oigaga arĩ na ma atĩ nĩ we werekeire kũhootana na gũcoka ũikarĩriinĩ wa njũng’wa gwa kahinda ka mĩaka ĩngĩ ĩtano ya mũthia. Wamũciĩ nake oigaga agoka na kĩama kĩmũgerie gatagatĩ ka Mwendandũ na Wainegene agĩthiĩ kwamũkĩra ũikarĩri wa njũng’wa.

Na gĩkĩ nĩ kĩo kĩarĩ kĩhumo kĩa inegene rĩa mũthenya ũyũ, inegene rĩrĩa rĩakararagia cĩiko cia Mwendandũ.

Mumo wa Wainegene warũrũnganire kĩharoinĩ kĩa wĩyathi kabere hanini ka mĩaraho. Mumo ũcio ũgĩkinya wakorire Wainegene o hĩndĩ oima kũhanda imenyithia ingĩ tũthũngũriinĩ tuothe twa Magathĩti. Gũtionekaga ta kwarĩ na andũ a matũũrainĩ tiga no mumo ũcio wa Wainegene.

Wainegene onekaga arĩ na mĩnoga mĩingĩ o na nĩ oimaga mĩeũ akĩambata ngathĩ ya gĩtara gĩa kwarĩrio kĩharoinĩ kĩa wĩyathi. Akinya gĩtarainĩ kĩu ambire kwĩhũgũra mwena na mwena ta kũndũ ehũgaga ndagakorererwo nĩ ahootanĩri angĩ a njũng’wa. Wainegene akĩnengererio ikero igĩrĩ agĩcinyitanĩria na njara ya ũrĩo na akĩambĩrĩria mĩario.

Kuma ũmũthĩ, Waingene akiuga na mũgambo wahwererekagĩra rĩmwe na rĩĩrĩ rĩngĩ ũkanĩrĩra, gũtirĩ mũtongoria wa bũrũri ũyũ ũrĩ warutĩra bũrũri wĩra. No niĩ Wainegene, kana Pentagon One DM Wainegene na rĩtwa rĩngĩ; na hau nĩ ngwenda mũmenye marĩtwa makwa no maraingĩha tondũ nĩ nyongereire “One” thutha wa Pentagon ngatuĩka Pentagon One, nĩ hĩndĩ ngwambĩrĩria wĩra wa bũrũri mwanjikĩria mĩtĩ ya gũikarĩra njũng’wa.

Reke njokere ũguo ndoiga, Wainegene akiuga na akĩamba gũtithia hanini agĩcoka agĩthiĩ na mbere na mĩario. Wĩra wa bũrũri nĩ hĩndĩ ngũwambĩrĩria, na gũtirĩ mũtongoria ũrĩ warutĩra bũrũri ũyũ wĩra kuma tweyatha mĩaka mĩrongo ĩna na ĩna mĩhĩtũku.

Kuma ũmũthĩ inyuĩ mumo, ngwenda mũthiĩ mĩciĩinĩ ya andũ hamwe na njĩrainĩ ciothe kũrĩa andũ mageragĩra mũkĩanagĩrĩra ũguo ndoiga, atĩ gũtirĩ mũtongoria ũrĩ warutĩra bũrũri ũyũ witũ wĩra kuma tweyatha, na niĩ nĩ hĩndĩ ngwambĩrĩria wĩra ũcio mwahe ũikarĩri wa njũng’wa.

Inegene rĩĩrĩ to gũkararia rĩakararagia ciĩko cia Mwendandũ na aikarĩri othe a njũng’wa kuma bũrũri wĩyathe, nĩ ta rĩaharagĩria mumo gũkaregana na gĩthurano Wainegene angĩkahootwo.

Gĩkĩroinĩ gĩkĩ Wainegene erire mumo wake ũũ: Kũrĩa guothe mũgũthiĩ menyithiai andũ othe atĩ tũrĩma tuothe twa Magathĩti hamwe na atari a athurani maronania nĩ niĩ Wainegene ndĩ mbere, na ũguo nĩ kuga nĩ hootanĩte na njũng’wa nĩ niĩ ngũikarĩra.

Mũndũ angĩkĩhootana atĩa icigoinĩ ithathatũ kana tũciĩte manjimboinĩ matandatũ, na acoke ahootwo gĩthuranoinĩ kĩa bũrũri wothe? Wainegene akĩũria, na agĩcoka agĩcokeria kĩũria gĩake, niĩ Wainegene ndingĩhootwo nĩ mũndũ ũngĩ no aiyire mĩtĩ.

Gĩthiĩi mũkĩinaga o rwĩmbo rũmwe tu bũrũriinĩ wothe handũ warũma, njũng’wa nĩ ya Wainegene, na ũngĩ angĩkahootana no ahootanire na ũici wa mĩtĩ, na hau mũnokorerie atĩ tũtigetĩkĩria ũici ũcio ũhootane.

Wĩra mũru wa Mwendandũ ũthire ũmũthĩ na wĩra mwega wa Wainegene wambĩrĩrie, Wainegene akiuga anĩrĩire na akĩamba gũtithia hanini agĩikagia maitho mwena na mwena.

Nĩ guo o rĩmwe mũtumia ũrĩa wahanaga ta arĩ na gathukĩ mũtwe nĩ ũrĩa ohanagia gĩtambaya kĩa mũtwe ahĩtũkĩire hau mbere ya gĩtara gĩa kwarĩrio akĩinaga rwĩmbo rwake o ta tene:

Ndĩ na ihu rĩakwa
Ndarutire Kĩndawa
Na ngwenda riume
Ndikerwo nĩ rĩa ngati


Mũtumia ũcio akinyũkagia makinya ta matano akĩinaga anyitĩte itonyo rĩake na ciara mĩena yerĩ hakuhĩ na maru. Nĩ agucagia itonyo rĩu rĩkahana ta rĩrecokia maruinĩ ta rĩĩrĩ rĩarĩ na mũgucũki, na thutha wa makinya matano ũguo akahana ta ũyũ woinaga maru merĩ hanini agacoka agakinyũkia makinya mangĩ matano o akĩinaga.

No handũ ha kũbuĩria o akĩinaga ta ũrĩa amenyerete, mũtumia ũcio akinyire mũthiainĩ wa kĩharo mwena wa ũrĩo ningĩ agĩcoka o hakuhĩ na gĩtara gĩa kwarĩrio na agĩkũũrĩra Wainegene maitho ta kũndũ amũĩ kana endaga kũmũmenya wega. Kwa ndagĩka ta ithatũ ũguo, mũtumia wa rwĩmbo makĩiganĩrĩra maitho na Wainegene, na hĩndĩ ĩyo Wainegene akĩambĩrĩria gũtatia thithino kuma ũthiũ kinya magũrũinĩ make.

Mũtumia wa gathukĩ mũtwe agĩcoka akĩhũndũka na agĩthiĩ na kũrĩa oimĩte o akĩnaga rwĩmbo rwake:

Ndĩ na ihu rĩakwa
Ndarutire Kĩndawa
Na ngwenda riume
Ndikerwo nĩ rĩa ngati


Abuĩria nĩ guo Wainegene egiririe thigino na gatambaya agĩcoka agĩthiĩ na mbere na mĩario ta kũndũ atarĩ ũndũ onete. Nĩ mwaigua mumo, wainegene akĩgũthũka agĩcoka agĩthiĩ na mbere na mĩario, wĩra mũru wa Mwendandũ ũthire ũmũthĩ na wĩra mwega wa Wainegene wambĩrĩrie, Wainegene akiuga.

Arĩkia kwĩra mumo ũhoro ũcio wa gũkararia ciĩko, Wainegene acokirie guoko mũhuko akĩruta mandĩko marĩa etaga “Maũndũ Ikũmi na Manana ma Njimbo ya Gaikiamĩtĩ”, na akĩmangera mumo ũmatambie.

Nĩ erire mumo ũrĩa warũrũnganĩte mũthenya ũcio atĩ nĩ arĩ na mandĩko mangĩ ta macio ma tũnjimbo tũrĩa tuothe endaga gũcerera mbere ya gĩthurano. Na tondũ nĩ endaga gũteng’eria mandĩko macio tũthũngũriinĩ tuothe twa Magathĩti, Wainegene nĩ erire mumo wĩtunye nduma kinya rĩrĩa akawĩta rĩngĩ macamanie o hau kĩharoinĩ kĩu kĩa wĩyathi.

Arĩkia kwĩra mumo ũguo, Wainegene no gĩkari gĩake kĩa hama ateng’ereire na akĩhamũrithia ndereba wake amwerekerie tũthũngũriinĩ tuothe twa Magathĩti akahande mandĩko ma njimbo ciothe tũrĩmainĩ tũu tuothe gũtanatuka.

Gĩkĩ na kĩo kĩarĩ kĩambĩrĩria kĩa inegene rĩngĩ rĩerũ. Na kĩo gũthurano gĩatigĩtie ciumia igĩrũ tu.

No ngari ya Wainegene ĩgĩkũũra ũguo, mũtumia ũrĩa wainaga agĩcoka kĩharoinĩ no rĩu ndarĩ wiki. Mũtumia ũngĩ wehumbĩte o ta ũcio wainaga kinya makahanana biũ ta marĩ a mahatha, nĩ we maingĩrire nake kĩharoinĩ makĩinaga o mũndũ akĩgucagia itonyo rĩake mwena na mwena hakuhĩ na maru:

Ndĩ na ihu rĩakwa
Ndarutire Kĩndawa
Na ngwenda riume
Ndikerwo nĩ rĩa ngati


Atumia acio eerĩ magĩthiĩ makĩinaga kinya makĩbuĩria mwena wa ũrĩo wa kĩharo kĩa wĩyathi.

Na guo mumo ũkĩambĩrĩria kũinũka o kaihũ na kwao. Inegene rĩa mũthenya ũcio rĩkĩhwa na kĩharo kĩa wĩyathi gĩgĩkira ngiria.

Mũgambo wa mũthia kĩharoinĩ kĩu warĩ wa mũmumo ũmwe no guo wahanire ta watigwo rĩerainĩ:

Wainegene nĩ akararia ciĩko cia Mwendandũ ũmũthĩ, hihi arũmĩrĩri a Mwendandũ mekuga atĩa mamenya cia ngarari ici?

Cokai haha Kiumia kĩngĩ mũtegete matũ ndĩmũganĩre cia Mwendandũ na Wainegene magĩetha njũng’wa!

O rĩngĩ RIRIKANA, mũtĩ ũgĩaga bata nĩ gũikio irebeinĩ hĩndĩ ya gĩthurano. We wĩ na guo, menyerera ndũkanacererwo mũthenya wa gĩthurano wakinya. Gurumũka na mũtĩ waku na ũgurumũre angĩ ikũmi. Mũndũ ũmwe ndeheragĩrwo njĩra. Karumbeta nĩ kahuhe, na guo coro ũrĩ thutha!

Thaaai!

Hihinya ndari ũthome rũgano rwa Mwendandũ na Wainegene Magĩetha Njũng’wa, gĩcunjĩ kĩa: 1 , 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10