Inegene Gũcarĩka Inegene Rĩerũ

Rũgano rwa Mwendandũ na Wainegene Magĩetha Njũng’wa: Gĩcunjĩ gĩa Ikũmi

Ugai ĩ tha..

Andũ aingĩ a itũũra rĩa Gaikiamĩtĩ mainũkire makenete mũthenya ũcio wa Mwendandũ nĩ ũndũ wa kũmĩrĩrio atĩ maikĩria Mwendandũ mĩtĩ ya ũikarĩri wa njũng’wa nĩ ekũhũrana na agerie kũnina kaimana mĩrimũ ya Gwakwo na Kũhũyũka, ĩrĩa yatharĩkĩire itũũra na bũrũri wothe.

Arĩa moĩ ũhoro wa macumo ma bũrũri nĩ makenagio nĩ wĩra ũrĩa Mwendandũ arutĩte wĩgiĩ kũhũrana na mũrimũ wa Gwakwo, ũrĩa warĩ mũru makĩria kũrũga mĩrimũ ĩngĩ yothe bũrũriinĩ.

Kinyagia hĩndĩ ĩyo bũrũri nĩ wahotete kwĩrũgamĩrĩra kĩmacumo icunjĩ 93 kwa igana na GDP yakũraga na icunjĩ 7.0 kwa igana o mwaka, kuma icunjĩ 0.2 rĩrĩa Mwendandũ aikarĩire njũng’wa mĩaka ĩtano yathirĩte. Nĩ kuonekaga wega atĩ Mwendandũ angĩongererwo mĩaka ĩngĩ ĩtano ahota kũnina mũrimũ ũcio wa Gwakwo bũrũriinĩ kaimana.

Ĩndĩ mũrimũ wa kũhũyũka o na akorwo Mwendandũ no ahũranaga na guo nduonekaga ũgĩthira bũrũriinĩ, o na kũrĩ moigaga nĩ kuongerereka wongererekete hĩndĩ ĩyo Mwendandũ arĩ njũng’wainĩ. No kĩrĩa gĩakenagia andũ aingĩ nĩ atĩ we Mwendandũ nĩ oigaga wĩra ũrĩa aarutĩte, na kũrĩa kwaremete no oimbũraga.

Cia mũrimũ wa kũhũyũka nĩ oigaga kaingĩ ũcio akahota kũhũrana na guo wega ongererwo mĩaka ĩngĩ ĩtano ya ũikarĩri wa njũng’wa tondũ endaga kũruta wĩra kĩhinyio, na nĩ kĩo ang’eng’anaga makĩria na mũrimũ wa Gwakwo akĩenda kwamba kũũitĩrĩra thĩ nĩ guo oyerere ũcio ũngĩ wa Kũhũyũka.

No nake Wainegene, kana Pentagon DM Wainegene na rĩtwa rĩngĩ, ndonaga ndirie nĩ gũtirũria. Akĩarĩria mumo na ikundi ciothe iria ciamũthikagĩrĩria oigaga atĩ Mwendandũ nĩ aremetwo nĩ wĩra na nĩ kĩo mĩrimũ ĩyo ĩtathirĩte bũrũriinĩ, na atĩ we angĩheo mĩtĩ ya gũikarĩra njũng’wa mĩrimũ ĩyo angĩmĩnina na thikũ igana rĩmwe tu cia mbere e njũng’wainĩ.

O na gũtuĩka kwarĩ na aingĩ metĩkagia mĩario ya Wainegene, arĩa mamũĩ wega moigaga no kanua ataakĩragio no guoka wĩra ndarĩ kaũndũ o na kamwe angĩonanirie ekĩire mũingĩ kana itũũra rĩake. Gwatuĩkaga wĩra wake ũrĩa aithĩragia biũ no wa inegene, atĩ o na inegene rĩngĩaheanagĩrwo njũng’wa angĩahetwo tene.

Rĩmwe nĩ kweragwo atĩ rĩrĩa Wainegene ahetwo wĩra nĩ Mwendandũ wa gwakithia mabarabara na manyũmba, acokagĩria thiri kari mbeca o mũico wa mwaka handũ ha gwaka mabarabara na manyũmba na cio. Kweragwo atĩ acokagia mbeca icio tondũ angĩakithirie mabarabara na manyũmba ataikarĩire njũng’wa we mwene hihi ahota kũheithia Mwendandũ gĩtĩyo, na kwoguo age gũgaikarĩra njũng’wa ĩyo o rĩ o rĩ.

Na rĩngĩ andũ nĩ moigaga atĩ we Wainegene ndakenagio nĩ gĩthomo kĩa bũrĩ kĩrĩa Mwendandũ arehete bũrũriinĩ tondũ oigaga gĩthomo gĩake kĩarĩ kĩiganũ gũkũria itũũra rĩake hamwe na bũrũri wothe. Gwatuĩkaga oigaga atĩ guoka maũndũ mangĩenda gĩthomo no athomere andũ arĩ we handũ ha matinde makĩnogio nĩ wĩra ũcio wa gwĩthomera. Nĩ kĩo hĩndĩ ya ũikia wa mĩtĩ ya Icokia rĩa Mũingĩ Wainegene erĩte andũ a itũũra rĩake matigatinde magĩthoma kĩambi watho kĩerũ tondũ nĩ arĩkĩtie gũgĩthoma na akona gĩtiarĩ kĩagĩrĩru bũrũriinĩ.

No amwe moigaga atĩ rĩrĩa Wainegene onire atĩ Mwendandũ arĩ na bata biũ wa kwandĩkithia kĩambi watho kĩerũ, eciririe ahota kwaga handũ hega ha gũkambĩrĩria ũteti wa njũng’wa, na nĩ kĩo atongoririe mũingĩ kũhootithia kĩambi watho kĩerũ nĩ guo ahote kugaga mahĩtia marĩ ma Mwendandũ tondũ nĩ eranĩire kĩambi watho kĩu na ndahote gũkĩandĩkithia.

Na o ta ũguo Wainegene atakenagio nĩ gĩthomo gĩa tũhũ kana kĩambi watho kĩerũ bũrũriinĩ hĩndĩ ya ũikarĩri wa njũng’wa wa Mwendandũ, no guo atendaga mabarabara kana manyũmba makwo, na nĩ kĩo acokagĩria thiri kari mbeca icio.

Wainegene ti hĩndĩ akĩambĩrĩirie inegene atũire na rĩo ũtũũroinĩ wake wothe, na makĩria kuma aingĩra ũtetiinĩ. Kwoguo gũtiarĩ ũndũ mũnene harĩ Wainegene kwambĩrĩria inegene na gũcoka kũnegenia inegene rĩu, na gũtiarĩ ũndũ mũnene harĩ we kũrũmĩrĩra mĩcingũ mĩingĩ ya inegene o na kaba ahũkage magũrũ no ndakahĩtie njĩra age gũkinyĩra mũcingũ ũrĩa ũngĩacarĩkire inegene rĩingĩ.

No kuma rĩrĩa Wainegene agĩire mĩtwe ĩĩrĩ na marĩtwa karũndo, inegene rĩake no guo rĩatororokirie biũ. Gũtirĩ mũthenya o na ũmwe watukaga Wainegene atambĩrĩirie inegene rĩerũ.

Rĩrĩa Wainegene akĩhũrĩirwo thimũ ya makara atanakinya kĩharoinĩ kĩa ndege akĩgeria kũguthũka mũrĩmo rita rĩa gatatũ mũthenya ũcio wa Mwendandũ na akĩmenyithio atĩ mũingĩ warĩ njĩra ũkĩinũka thutha wa Mwendandũ kũwĩrĩra ũhonia wa mĩrimũ ya Gwakwo na Kũhũyũka, no ndereba erire ahũndũre gĩkari gĩake kĩa hama macoke kĩharoinĩ kĩa wĩyathi.

No gĩkari kĩa Wainegene gĩgĩthũndia kĩharoinĩ kĩa wĩyathi no guo mũingĩ wakorirwo warĩkia kumagara, o kaihũ na kwao. Arĩa anini matigarĩte kĩharoinĩ marĩ o mumo ũrĩa wamũhũrĩire thimũ nĩ guo ahũndũke.

Wacererwo o hanini, Ngundiaũndũme akĩra Wainegene rĩrĩa ahingũrire mũrango akiuma gĩkariinĩ gĩake. Mũingĩ nĩ wainũka, Ngundiaũndũme akĩongerera, agĩcoka agĩkira etereire macokio ma Wainegene.

Wainegene agĩcoka na mĩtũkĩ ngariinĩ na akĩhamũrithia ndereba agarũre kĩhama akĩerekerie irĩmainĩ cia Magathĩti gathũngũri gwa gathũngũri, tondũ nĩ onire mweke wa gũcarĩkia inegene rĩngĩ rĩerũ. Acokaga kũhũrĩra mumo thimũ e ngariinĩ akĩwĩra o na guo ũinũke kinya akaũmenyithia hĩndĩ ya gũcoka kĩharoinĩ kĩu.

Wainegene nĩ agĩthire irĩmainĩ ciothe cia Magathĩti akĩhandaga imenyithia tũthũngũriinĩ tuothe twa irĩma icio atĩ mĩhanano ya mĩtĩ ya ũikarĩri wa njũng’wa nĩ yacabagĩrwo bũrũriinĩ wa Belgium ya kũhotithia Mwendandũ kũiya gĩthurano nĩ guo acoke njũng’wainĩ.

Na tondũ we etĩkĩtie atĩ maheni mangĩcokerwo kaingĩ kaingĩ matuĩkaga ma, mũthenya ũcio gũtirĩ wĩra ũngĩ arutire tiga ũcio wa kwamba imenyithia tũthũngũriinĩ tuothe twa irĩma cia Magathĩti. O na magathĩti maingĩ ma rũrendainĩ na mo makĩhandwo imenyithia icio, na mũthenya ũcio wothe ũhoro ũrĩa warĩ igũrũ warĩ o wa mĩbango ya ũici wa mĩtĩ.

Ũndũ ũrĩa warigithagia andũ aingĩ warĩ ũgarũrũku wa mĩario ya Wainegene kuma mũtongoria wa ECK etĩkĩrio kũrũgamĩrĩra gĩthurano. Mbere Wainegene nĩ we watongoretie inegene rĩa kũria Mwendandũ ongerere mũtongoria ũcio wa ECK kandarathi nĩ guo arũgamĩrĩre gĩthurano tondũ nĩ we warĩ na ũmenyo.

No kuma rĩrĩa Mwendandũ ongereire kandarathi ya mũtongoria ũcio wa ECK, o na ithaa rĩmwe rĩtiathirire Wainegene atagarũrĩire inegene na akambĩrĩria kuga atĩ mũtongoria ũcio wa ECK ongereirwo kandarathi thutha wa kũrĩkanĩra na Mwendandũ ũrĩa ekũmũteithĩrĩria ũiciinĩ wa mĩtĩ nĩ guo athiĩ na mbere na gũikarĩra njũng’wa.

Arĩa moĩ Wainegene wega moigaga ũgarũrĩri ũcio wa inegene ndwarĩ ũndũ mwerũ harĩ we tondũ atũire agarũragĩra inegene kũringana na mwena ũrĩa rũhuho rwahurutanaga. Amwe mahananagia ũgarũrĩri ũcio wa inegene na mĩcingũ ĩĩrĩ ĩrĩa yerirwo yoinĩte wamũtĩrĩ kũgũrũ.

Atĩ Wainegene akĩũria Mwendandũ ongerere mũtongoria wa ECK kandarathi oigaga ũguo etĩkĩtie atĩ Mwendandũ ndekumĩongerera, na ũcio warĩ mũcingũ ũmwe wa inegene. No rĩrĩa kandarathi yongereirwo, Wainegene onire mũcingũ ũngĩ wa inegene na nĩ kĩo agarũrĩire inegene rĩake.

Harĩ Wainegene, gũtiarĩ mũcingũ ũngĩcarĩka inegene atarũmagĩrĩra. Harĩ we, mũcingũ nĩ ta guo warĩ nyama.

No kwarĩ na andũ angĩ moigaga atĩ maũndũ marĩa mekĩtwo nĩ Wainegene mũthenya ũcio marĩ mandĩke ibukuinĩ rĩa DM, ũrĩa Wainegene oyete mũtwe wake akaũnyitithania na mũtwe wake wa tene, na kwoguo agakorwo na mĩtwe ĩĩrĩ mwĩrĩinĩ ũmwe.

Gwatuĩkaga ti mũtwe wa kerĩ Wainegene endaga mũno gũkorwo na guo mwĩrĩinĩ wake. No atĩ rĩrĩa DM mũmũtaari anegeneirwo na gũkĩanĩrĩrwo atĩ nĩ ekũhamũrithio acokio kwao Amerika nĩ ũndũ wa kuna watho akaruta wĩra wa ũtaarani bũrũriinĩ atarĩ na marũa, no guo mabangire amũkombere mũtwe wake kaba kĩmwĩrĩ kĩa DM gĩkomio mbarabuinĩ kũu Amerika kinya Wainegene ambe ahootanĩre ũikarĩri wa njũng’wa.

O na gũtuĩka DM nĩ etĩkĩrire mwĩrĩ wake ũkomio mũtũngiinĩ wa naitũrũnjeni ya maĩ kinya agacokerio mũtwe wake nĩ Wainegene thutha wa gĩthurano, nĩ ambire kwĩra Wainegene mandĩkanĩre MOU ya kuga angĩhootwo gĩthuranoinĩ akamũcokeria mũtwe na amũrĩhe baribari kĩ mbakĩ. No Wainegene angĩhootana gĩthuranoinĩ kĩu kĩa ũikarĩri wa njũng’wa, DM ndakenda kũrĩhwo baribari akenda kũheo mweke wa gũikaragĩra njũng’wa ĩyo mahinda mamwe rĩrĩa thũnũ cia Wainegene ingĩenda kũhurũkio hanini.

Wainegene ndakararirie, no kũguthũka maguthũkire Amerika hamwe me makinya merĩ mbere ya borithi ĩrĩa yendaga gũikia DM ngono, na makinya akĩnengerwo mũtwe na guo mwĩrĩ wa DM ũgĩkomio itangiinĩ rĩa naitũrũnjeni ya maĩ kinya agacokerio mũtwe wake.

Nĩ kĩo gwagĩtuĩkaga atĩ maũndũ marĩa mekĩtwo nĩ Wainegene mũthenya ũcio marutĩtwo ibukuinĩ rĩa DM mũmũtaari.

Inegene rĩgiĩ ũici wa mĩtĩ ya gĩthurano rĩahunjĩte guothe bũrũriinĩ mũthenya ũcio ũgĩtuka, no maũndũ ma Wainegene matiatigĩte kũhoboka mathiaga o na mbere na ihoboka. No mũthenya ũcio ũgĩtuka ũguo, inegene rĩa Wainegene nĩ rĩacarĩkĩte inegene rĩngĩ rĩa ũtongoria wa ndiganĩro.

Rĩrĩa Wainegene onire inegene rĩa ũici wa mĩtĩ rĩtianyitirwo mbaru nĩ andũ aingĩ na nĩ rĩaremirwo nĩ gũcarĩka ngũĩ mũingĩ ume kwa Mwendandũ ũke kũrĩ we, no guo atungire na akĩambĩrĩria inegene rĩngĩ rĩrĩa ningĩ ahandire tũthũngũriinĩ tuothe twa Magathĩti mũthiainĩ wa mũthenya ũcio gũtanatumana biũ.

Inegene rĩu rĩerũ rĩarĩ rĩa ũrĩa atĩ Mwendandũ mandĩkanĩire MOU na mũriũ atĩ nĩ akamũtigĩra njũng’wa thutha wa mĩaka ĩtano, nake mũriũ agatigĩra mũriũ wa Makinya, ũrĩa warĩ mũikarĩri wa njũng’wa wa kabere na wanyitaga ũikarĩri wa njũng’wa wa Mwendandũ mbaru.

No tiga no Wainegene wiki waragia cia MOU ya Mwendandũ, mũriũ, na Makinya, gũtirĩ mũndũ ũngĩ wamĩgwetaga kana woigaga MOU ĩyo yarĩ nyandĩkanĩre. Ĩndĩ tũrĩma twa Magathĩti tũtiatigire gũtambia ũhoro ũcio bũrũriinĩ, wĩ wa ma kana wĩ wa Wainegene.

Kĩũria kĩrĩa kĩarĩ iromoinĩ cia andũ aingĩ bũrũriinĩ kĩarĩ gĩkĩ: hihi inegene rĩa Wainegene rĩrĩcarĩkaga inegene rĩngĩ kana rĩrĩcarĩkaga ngũĩ gũgĩgakinya gĩthurano?

Gĩeterero ti kĩinaino, nao angĩ nĩ guo moigaga. Na guo ũhootanĩri wa ũikarĩri wa njũng’wa na wa iturwa cia thingira wacacĩte gũcaca bũrũriinĩ wothe.

Ciumia ithatũ tu nĩ cio ciatigarĩte gĩthurano kĩu gĩkinye. Gĩeterero ti kĩinaino!

Cokai haha Kiumia kĩngĩ mũtegete matũ ndĩmũganĩre cia Mwendandũ na Wainegene magĩetha njũng’wa!

O rĩngĩ RIRIKANA, mũtĩ ũgĩaga bata nĩ gũikio irebeinĩ hĩndĩ ya gĩthurano. We wĩ na guo, menyerera ndũkanacererwo mũthenya wa gĩthurano wakinya. Gurumũka na mũtĩ waku na ũgurumũre angĩ ikũmi. Mũndũ ũmwe ndeheragĩrwo njĩra. Karumbeta nĩ kahuhe, na guo coro ũrĩ thutha!

Thaaai!

Hihinya ndari ũthome rũgano rwa Mwendandũ na Wainegene Magĩetha Njũng’wa, gĩcunjĩ kĩa: 1 , 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9