Kũrĩ aa Ndaramĩya, Muoyo wa Mũndũ Ũiganaine na wa Thiya

O rĩngĩ Tom Cholmondeley, mũrũ wa mũriũ wa Lord Delamere Mbaroni wa Kana, nĩ ararathire na aroraga mũndũ o ta ũrĩa ekĩte mwaka wa 2005. Tom Cholmondeley ararathire Robert Njoya, mwanake wa mĩaka 37, thutha wa kũmwĩcirĩria atĩ nĩ mũhĩti wa nyamũ cia gĩthaka mũgũndainĩ wake wa ĩka 100,000, ũrĩa watigĩirwo njiarwa nĩ Hugh Cholmondeley, Lord Delamere Mbaroni wa Gatatũ, ũmwe wa thetera cia mbere bũrũriinĩ wa Kenya.

Mweri wa Mũthaatũ mwaka wa 2005, Tom Cholmondeley nĩ arathire na akĩũraga Samson Ole Sisina, na cira wake wa kũragana ũkĩrũgamio nĩ Mũtabania wa Ũcirithania wa Mũingĩ, Philip Murgor, na watho wa "nolle prosequi" (hatirĩ thitango), atĩ tondũ ndwarĩ na ũira mũiganu. Tom Cholmondeley nĩ etĩkĩrĩte atĩ nĩ we warathĩte na akoraga Ole Sisina.

Korwo Tom Cholmondeley nĩ oheirwo kũraga Ole Sisina mwaka wa 2005, Robert Njoya angĩrĩ muoyo ũmũthĩ. Ĩndĩ ndaigana kuohwo kana gũtunywo marũa ma gũkuaga mĩcinga. Kwa ũguo no tuge arĩa mamwĩtĩkĩririe gũthiĩ na mbere na gũkuaga mĩcinga, nĩ o maratũmire oragane rĩngĩ tondũ nĩ mangĩahotire kũgirĩrĩria ũragani ũngĩ ta ũcio.

Muoyo wa Mũndũ Ũiganaine na wa Thiya?
Tom Cholmondeley nĩ ekuoneka ndakũranĩte ũtiganu wa muoyo wa mũndũ na muoya wa thiya kana nyamũ ingĩ cia gĩthaka. Ararathire Njoya thutha wa kũmwĩcirĩria atĩ nĩ mũhĩti wa thiya, na mwaka wa 2005 aarathire Ole Sisina no ũndũ wĩgiĩ nyamũ cia gĩthaka "gĩake". Korwo aracirithĩrio bũrũriinĩ ũrĩa wa kĩhumo kĩao, kwa Ngeretha, o na no oherwo kũraga ngui ta icio igĩrĩ ararathanĩirie na Robert Njoya, tiga kũraga mũndũ. Hihi rĩu nĩ egũcirithio kana nĩ ekũrutwo o rĩngĩ na watho wa nolle prosequi (hatĩrĩ thitango) nĩ Mũtabania wa Mawatho Kenya, Amos Wako? Kwahoteka atĩa muoyo wa mũndũ ũigananio na wa thiya nĩ mbarĩ ya thetera, mĩaka 43 thutha wa wĩyathi?

Mũgũnda wa Gũtunyanwo
Mũgũnda wa Lord Delamere wagũrĩtwo 1903 nĩ Hugh Cholmondeley, Delamere Mbaroni wa Gatatũ, kuma gwĩ thirikari ya gĩkoronĩ, na wagũrĩtwo o hera ĩmwe kwa ĩka. Kwa ũguo wĩ wothe ĩka 100,000 wagũrĩtwo Ciringi ngiri ĩmwe. Na njĩra ngũhĩ, mũgũnda ũyũ nĩ gũtunywo watunyĩtwo mũingĩ wa Kenya!

Mũgũnda ũcio hamwe na mĩgũnda ĩngĩ mĩingĩ ta ĩyo ĩrĩa ĩ icigoinĩ cia Mũkuru wa Rift Valley, Rimuru, Laikipia, Taita Taveta, na kũngĩ kũingĩ, ndĩacokeirio thirikari ya Kenya thutha wa wĩyathi ta ũrĩa kwagĩrĩire, yatigĩirwo njiarwa cia thetera o na ĩ ya gũtunyanwo. Wĩra wa gũkũria mĩgũnda ĩyo hĩndĩ ya thetera warĩ wa burĩ na andũ aingĩ marutithagio wĩra ũcio na hinya me ndungata cia thetera icio tondũ maarĩhagwo kuma Ciringi 15 kinya 20 kwa mweri.

Lord Delamere we mwene nĩ we worĩtie thirikari ya gĩkoronĩ ĩtunye andũ a Kenya ithaka ciao nĩ guo metĩkĩre gũtuĩka ndungata mĩgũndainĩ ya thetera.

Rũruka rwa Kĩmbu Rũtithiragwo nĩ Mũng’ũng’ũitũ
Tom Cholmondeley, ti we wa mbere wa nyũmba yao kwenda kũrathana na kwagĩra andũ gĩtĩyo. Gukawe wa ithe, Hugh Cholmondeley, Delamere Mbaroni wa Gatatũ, aingĩraga mũkawa wa Norfolk na mbarathi na akaratha cuba iria ciothe akoraga methainĩ ya kwenderio njohi na akoiga andĩkĩrwo rĩthiti arĩhe.

Mũthenya ũmwe nĩ anyitire Mũnene wa mũkawa wa Norfolk arega kũmwenderia njohi na akĩmũhingĩra kĩheherio kĩa nyama ũtukũ mũgima akĩrarania na mburi ciarĩ thĩnje. Aarĩ ũmwe wa arĩa mambĩrĩirie kĩrabu gĩa kĩhũrĩro kĩa ngobu kĩa Mũthaiga, kũrĩa mathetera makũũranagĩria atumia ao, na kũrĩa ndawa cia gũthukia tombo cianeanagĩrwo mũrangoinĩ. Thetera iria ciakũũranagĩria atumia kũu ikĩnyuaga "champagne" hamwe na ndawa cia gũthukia tombo cietagwo cia Mũkuru wa Gĩkeno (Happy Valley). Ibuku rĩa Managĩ ma Erũ (White Mischief) rĩa James Fox, hamwe na thenema ya rĩtwa o rĩu, ciaragia ũhoro wa gĩkundi kĩu, waganu wa kĩo, na ũragani wa kĩo.

Watho wa Kenya nĩ Ũrũmĩrĩrwo Kaimana
Watho wa Kenya wagĩrĩire kũrũmĩrĩrwo kaimana cirainĩ wa Tom Cholmondeley, na oneka na mahĩtia atuĩrwo o ta ũrĩa andũ angĩ oragani matuagĩrwo Kenya. Mũingĩ wa Kenya nĩ ũgweterera kuona kana watho wa bũrũri wa guo nĩ ũgũthutũkania itonga na athĩni o rĩngĩ, ta ũrĩa kũrekio gwa Tom Cholmondeley oraga Ole Sisina mwaka wa 2005 kuonanirie.

Hihi Mũtabania wa Mawatho, Amos Wako, nĩ egwĩtĩkĩria watho wa Kenya ũrute wĩra wa guo?

Thaaai!